Katarakt Nedir?
Katarkt nedir?
Göz merceğinin şeffaflığını kaybetmesi durumuna katarak adı verilmektedir. Göz merceği ışığı kırarak gördüğümüz cisimlerin görüntülerinin retina üzerine odaklanmasını sağlamaktadır.
Katarakt oluştuğunda kişi ne hisseder?
Katarakt oluşmaya başladığında hasta görme netliğinde bozulma hisseder. Çoğu hasta bu durumda gözlük numaralarının değiştiğini düşünerek göz hekimine başvurur. Katarakt oluşumu sırasında göz merceğinin kırıcılığı da değiştiği için gerçekten bu numaralarda değişiklik meydana gelir ancak gözlük ile hastanın görüşünde netlik sağlanamaz.
Bazı katarakt çeşitlerinde daha özellikli şikayetler söz konusu olabilir. Merceğin arka bölümünde bozulma, göze giren ışıklarda saçılmaya sebep olduğu için hastalar gece araba kullanmakta zorlanma ve kontrast duyarlılığında azalmadan şikayet ederler. Mercekte çekirdek bölümündeki bozulma ise merceğin kırıcılık gücünü arttırdığı için hastalar uzağı kötü ancak yakını iyi görürler. Merceğin kabuk bölümlerindeki bozulma ise çok erken dönemden itibaren hem yakın hem uzakta görüntünün netliğinin bozulmasına sebep olur.
Katarakt ameliyatı nasıl yapılır, hangi yöntemler kullanılır?
Katarakt ameliyatının yapılabilmesi için öncesinde hastanın göz bebeği büyütülür.
Gözü uyuşturmak için göze damla damlatılır. Cerrahi sırasında verilecek sakinleştirici ilaçlarla hastanın konforunu arttırmak mümkündür. Ameliyat esnasında mikroskop altında küçük kesilerden göze girilir, bozulan göz merceği (katarakt )parçalanıp emilir ve yerine yapay mercek yerleştirilir.
Günümüzde katarakt ameliyatlarında en sık kataraktın ses gücü ile parçalanıp emildiği FAKO yöntemi kullanılmaktadır. Cerrahinin bazı aşamalarını kolaylaştıran FEMTO adı verilen lazer cihazı da uygun vakalarda FAKO yöntemine yardımcı olarak kullanılabilir. Göz içi ameliyatları arasında en yaygın olarak yapılanı olan katarakt ameliyatında aletler kullanılmakla birlikte cerrahinin her aşamasında cerrah aktif rol oynamaktadır.
Katarakt ameliyatının riskleri var mıdır?
Katarakt ameliyatlarında her cerrahi müdahalede olduğu gibi riskler söz konusudur.
Göz bebeğinin yeterince genişlemediği gözlerde ve göz içi dokuların zayıflığı söz konusu olduğunda bu riskler biraz daha yüksek olabilir. Bazı prostat ve hipertansiyon ilaçlarının kullanımı göz bebeğinin yeterince genişlemesine engel olabilir, bazı kişilerde PEX olarak adlandırılan özel bir maddenin birikimi de katarakt cerrahisi sırasında problem yaşanmasına sebep olabilir. Bu hastalarda kataraktın çok sertleştiği ileri döneme kadar beklenmesi ameliyat sırasında problem yaşanma riskini arttırabilir.
Katarakt cerrahisine ait istenmeyen sonuçları ilk ameliyatta yapay mercek takılamaması, katarakta ait parçaların temizlenememesi, retinada yırtık ve ayrılma oluşması şeklinde özetlemek mümkün. Çok nadir olarak (10 000 de 1 oranında) da katarakt ameliyatından sonra göz içi enfeksiyon oluşabilir.
Yüksek riskli hastalarda ortaya çıkabilecek problemlerin çözümünde vitreoretinal cerrahi ihtiyacı doğabileceğinden bu hastaların donanımlı merkezlerde ameliyat olması daha kısa sürede istenilen sonuca ulaşılmasını sağlayabilir.
Katarakt ameliyatından sonra göze ne tür mercekler yerleştirilmektedir?
Katarakt ameliyatında göze takılacak yapay merceğin seçiminde hastanın ihtiyaçlarının yanında gözün durumu da belirleyicidir.
Temelde katarakt ameliyatı sırasında göze takılan mercekleri tek odaklı ve çok odaklı mercekler şeklinde ayırmak mümkün.
Tek odaklı merceklerle hastanın ameliyat sonrasında her iki gözü ile de uzağı veya bir gözü ile uzağı diğer gözü ile yakını görmesi sağlanır. Çok odaklı merceklerle ise her iki gözün ayrı ayrı yakın, orta ve uzak mesafeyi görmesi sağlanır. Ancak çok odaklı mercekler retina, kornea hastalığı olan ve ileri dönem göz tansiyonu olan hastalar için uygun değildir. Bu nedenle katarakt ameliyatından önce ayrıntılı göz muayenesinin yapılması kritik öneme sahiptir.
Resim: Göz merceğinin şeffaflığını yitirdiği katarakt durumuna ait örnekler izlenmektedir.
Resim: Katarakt ameliyatı sırasında göz içine yapay mercekler yerleştirilmektedir. Bu mercekler insanın doğal merceğinin görevini taklit etmekte yani gördüğümüz cisimlerin görüntülerinin retina üstüne odaklanmasını sağlamaktadır. Çok odaklı mercekler (soldakii resim) uzak, orta ve yakınımızdaki cisimleri görmemizi sağlarken, tek odaklı mercekler (sağdaki resim) tek mesafeyi (çoğunlukla uzak) net görmemizi sağlamaktadır.
